شیشه کریستال | شیشه سوپر کلیر

شیشه کریستال

شیشه های معمولی هزاران سال است که ساخته می شوند و محصولاتی هستند که ریشه در فرهنگ های باستانی دارند. اما انسان به مرور در تلاش برای تقلید از طبیعت و با افزودن فلزات، شروع به ساخت شیشه ای کرد که به آن شیشه کریستال می گفتند تا ویژگی ها و قابلیت های شیشه را تغییر دهد و در این رابطه سرب به عنوان موفق ترین افزودنی فلزی برای این المان در نظر گرفته شد تا ظاهری درخشان تر به شیشه ببخشد. 

در اروپای قرون وسطایی و اوایل مدرنیته، شیشه کریستال سربی به عنوان عنصری پایه در تولید شیشه های رنگی و به تقلید از سنگ های قیمتی به ویژه در کاشی های شیشه ای، میناکاری ها، نقاشی شیشه ای رنگی و جواهرات استفاده می شد. البته به تدریج نمونه های غیرسربی از این نوع شیشه ها نیز شکل گرفتند.
باید گفت شیشه کریستال در صنایع مختلف، کاربردهای فراوانی دارد. در واقع طیف وسیعی از نیازمندی ها توسط خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی این المان پاسخ داده می شوند. ظروف شیشه ای، میز شیشه ای، زیور آلات، لنزهای نوری، المان های محافظ در برابر اشعه گاما و اشعه ایکس و گزینه های طراحی داخلی، همگی قابل ساخت با شیشه کریستال هستند. ما در این مقاله قصد داریم انواع متداول از این شیشه ها را معرفی کنیم و فرآیند ساخت و نحوه قیمت گذاری آنها را بررسی نماییم.

استفاده از سرب در تولید شیشه کریستال

می توان گفت شیشه های کریستال معمولا به صورت سرب دار و بدون سرب ارائه می شوند و به طور کلی برای اهداف تزئینی مورد استفاده قرار می گیرند. 
وقتی اکسید سرب در مرحله تولید به جای اکسید کلسیم به شیشه اضافه می شود، این المان به شیشه "سربی" تبدیل می شود. سرب اضافه می شود، زیرا دمای مواد مذاب را کاهش می دهد و بدین نحو ماندگاری و دوام شیشه افزایش می یابد. افزودن سرب همچنین منجر به افزایش ضریب شکست و تراکم شیشه و در نتیجه باعث بهبود محصول نهایی می شود و آن را به ماده ای شفاف و کم نقص بدل می کند.

اصطلاح "کریستال" گمراه کننده است، زیرا هیچ ساختار بلوری درون این نوع شیشه وجود ندارد. در واقع شیشه کریستال یک ماده جامد بی شکل است، به این معنی که نحوه قرارگیری عناصر در شیشه متغیر بوده و توسط پیوندهای شیمیایی محکمی در کنار هم نگه داشته می شوند.
در شیشه هایی که به صورت دستی یا ماشینی برش خورده اند، وجود سرب باعث سهولت در برش می شود و آثاری منظم و حرفه ای تر ایجاد می کند. شیشه کریستال می تواند نهایتا تا 35 درصد سرب تشکیل شود که در این صورت بیشترین درخشش را داراست.

اما یک ترکیب معمول برای شیشه کریستال سربی عبارت است از: 25٪ اکسیژن، 30٪ سیلیسیم، 25٪ سرب ، 10٪ سدیم یا پتاسیم، 10٪ کلسیم ، 1٪ سایر اجزایی نظیر آهن، قلع و فلوئور که برای تغییر مواد شیمیایی اضافه می شوند و خصوصیات فیزیکی شیشه را شکل می دهند.

البته امروزه کارخانه های شیشه در راستای حفظ سلامتی، معمولا شیشه های کریستال "سرب کاهش یافته" یا "بدون سرب" را با استفاده از اکسید روی، اکسید پتاسیم یا اکسید باریم نیز تولید می کنند. البته واقعیت این است که شیشه کریستال که حاوی هیچ سربی نباشد وجود ندارد و تمامی این نوع شیشه، دارای درصدی از اکسید سرب هستند. در غیر این صورت شیشه هایی معمولی به شمار می آیند.

جالب است بدانید هنگام ضربه زدن، شیشه کریستال سربی برخلاف شیشه های معمولی صدای زنگ می دهد. بنابراین مصرف کنندگان هنوز هم برای تشخیص این نوع شیشه ها از شیشه های ارزان قیمت از این روش استفاده می کنند. 

شیشه سوپر کلیر

این شیشه ها که با عنوان اکسترا کلیر نیز شهرت دارند، از نوع شیشه کریستال سربی بوده و به طور خاص برای طیف گسترده ای از کاربردهای فضاهای خارجی و داخلی طراحی شده است.

این شیشه های کریستال به لحاظ زیبایی شناسی، جلوه های بصری بی نظیری ایجاد می کنند و عمدتا در کاربردهای معماری شیک و مدرن مورد استفاده قرار می گیرد. به علاوه، به راحتی قابل برش و سوراخکاری هستند. البته برای اطمینان از ظرفیت بار و تحمل بالا در این رابطه شیشه های کلیر، سکوریت شده و نشکن هستند، بنابراین امنیت بالایی را در محیط فراهم می کنند و از مقاومتی 5 برابر شیشه معمولی برخوردارند.

این گزینه ها کارایی و دوام بالایی دارند و همچنین به راحتی قابل نگهداری و تمیز کردن هستند. گفتنی است شیشه های سوپر کلیر، بسیار مقرون به صرفه بوده و به دلیل حذف ناخالصی ها در مرحله ساخت، از شفافیت و وضوح بسیار بالاتری نسبت به شیشه های معمولی برخوردارند. 
جالب است بدانید که این شیشه های کریستال، دارای قابلیت انتقال نور تا 91 درصد هستند. از دیگر ویژگی های بارز این المان ها می توان به کنترل تابش انرژی خورشیدی به طرزی موثر، ایجاد مانع در برابر اشعه مادون قرمز، صرفه جویی در هزینه های تهویه مطبوع در تابستان، صرفه جویی در هزینه های گرمایش در زمستان و در نتیجه بهره وری بالای انرژی اشاره کرد. و اما مهمترین کاربردهای شیشه کریستال کلیر، شامل موارد زیر هستند:

• درب دوش شیشه ای
• ویترین مغازه ها 
• نرده های شیشه ای و راهروهای شیشه ای
• مبلمان و میز شیشه ای
• قفسه بندی
• کف پوش و راه پله شیشه ای
• سقف شیشه ای
• شیشه بالکن و درب شیشه ای تاشو
• آسانسورهای شیشه ای
• پارتیشن شیشه ای
• آکواریوم شیشه ای
• استخر شیشه ای

و در نهایت کلیه کاربردهای تخصصی که به شیشه ضخیم نیاز دارند.

تولید شیشه کریستال

1. مواد برای تهیه شیشه کریستال مخلوط می شوند، در کوره ای که با دمای 192 درجه فارنهایت (1200 درجه سانتیگراد) گرم شده است، ذوب می شوند. سپس اکسید سرب به میزانی که برای درجه های مختلف خلوص نیاز است، به مواد داخل کوره اضافه می شود. شرایط کوره نیز باید به دقت کنترل شود تا سرب کاملا اکسید شود و سرب فلزی باقی نماند در غیر این صورت شیشه، رنگی ناخوشایند پیدا می کند. باید گفت اکسید سرب به شیشه چگالی می دهد، بنابراین شیشه سنگین تر می شود. تیمی از دمنده های شیشه از قدرت فیزیکی، کنترل نفس و مهارتشان استفاده می کنند تا محفظه ای با ضخامت خاص از این مواد مذاب ایجاد کنند. این مهارت، فقط در نتیجه تجربه بدست می آید و ضخامت باید متناسب با خود شی و کاربرد آن باشد.
2. در این مرحله که در شیشه کریستال سرب دمیده شده است، از بلوک ها و قالب های چوبی برای ایجاد شکل نهایی شی استفاده می شود. به محض اینکه شیشه مذاب به قالب برخورد می کند و در آن ریخته می شود، فورا شروع به خنک شدن و سخت شدن می کند، بنابراین دمیدن شیشه فرایندی ثانیه ای و کوتاه مدت است. 
3. برای کند کردن این فرآیند سخت شدن، قطعه بلور دمیده شده به یک اجاق بازپخت منتقل می شود. اگر کریستال شیشه ای خیلی سریع خنک شود، ممکن است تنش هایی در آن ایجاد شود. به هر حال فرآیند آنیل بسته به اندازه و پیکربندی قطعه، 2-16 ساعت طول می کشد.
4. شیشه کریستال خنک شده، اکنون آماده برای برش است. باید گفت هر دو نوع شیشه کریستال سرب و شیشه کریستال بدون سرب، قابل برش هستند. تکنیک های برش کریستال، با توجه به پارامترهایی از جمله بازتاب نور و انتقال نور از طریق شیشه انجام می شود. این برش ها می توانند نرم یا تیز و همراه با طرح ها و کنده کاری هایی مات یا براق باشند. برای برش، شیشه کریستال بر روی ماشین تراش یا توسط چرخ های الماس برش داده می شود تا الگوی مورد نظر ایجاد شود. سپس لبه گیری و صافکاری انجام می شود. البته انجام این کار به مهارت بالایی نیاز دارد. 

و اما باید گفت در تکنیک تولید شیشه کریستال رنگی، برش در مرحله نهایی اعمال می شود. بعد از اینکه شیشه ساخته شد، رنگ به قسمت خارجی آن اعمال می شود. در این مرحله، شیشه های رنگی دوباره به کوره می روند تا تحت حرارت قرار گیرند. سپس شیشه به صورت دستی برش داده می شود. بنابراین طرح نهایی ممکن است دارای لبه های تیز باشد.
سرانجام اشیاء کریستالی شکل گرفته، با فرو بردن در مخلوطی از اسیدهای سولفوریک و هیدروفلوریک جلا داده می شوند. حمام اسیدی به کل سطح شیشه کریستال حمله می کند و یک لایه براق و یکنواخت ایجاد می نماید. 

جالب است بدانید که هیچ پسماند و زباله ای در تولید شیشه کریستال سربی وجود ندارد. در واقع با کنترل دقیق فرآیندهایی نظیر بازپخت، از ایجاد پسماند جلوگیری می شود. کارخانه های تولید شیشه قادرند محصولاتشان را دوباره در کوره ذوب کنند و آنها را مورد بازیافت قرار دهند.  

قیمت شیشه کریستال

شیشه کریستال، هم به صورت خام و هم به صورت سکوریت به فروش می رسند که قیمت این دو با یکدیگر متفاوتند. البته پارامترهای دیگری نظیر ضخامت شیشه، درجه شفافیت، ابعاد شیشه و کیفیت شیشه نیز در قیمت گذاری موثرند. بسته به کیفیت شیشه، درجه شفافیت می تواند متغیر باشد و کم و زیاد شود. مثلا شیشه کریستال سوپر کلیر، دارای بالاترین حد کیفیت و شفافیت است. بنابراین نمی توان در بدو امر بدون داشتن این اطلاعات، قیمتی دقیق برای شیشه کریستال اعلام کرد.

منابع:
https://www.assayoffice.co.uk/assets/uploads/Crystal%20Glass%20Factsheet.pdf
https://patch.com/pennsylvania/doylestown/how-to-tell-crystal-from-glass
https://www.scullyandscully.com/blog/how-to-tell-the-difference-between-crystal-and-glass/
https://www.gurasu.co.uk/en/blogs/journal/myths-about-crystal-glass-how-to-tell-crystal-from/
http://www.madehow.com/Volume-4/Lead-Crystal.html
https://www.viridianglass.com/products/core-products/superclear/
https://www.fujiwindows.vn/en/san-pham-kinh/kinh-sieu-trong

• دیدگاه ها / پرسش و پاسخ

ارسال

---