تاریخ اختراع شیشه، شیشه در چه زمانی اختراع شد؟
در قرن‌های گذشته که شیشه به صورت گسترده و فراوانی یافت نمی‌شد از شیشه بهعنوان وسیله‌های تزیینی و ظروف خانگی استفاده می‌شد؛ اما باگذشت زمان و پیشرفت علم و صنعت تولید شیشه از شیشه برای ساختمان‌ها به عنوان شیشه درب و پنجره استفاده شد.
در بررسی تاریخ اختراع شیشه، می توان گفت که در ابتدا از شیشه برای بناهای مهم شاهزادگان و کاخ‌ها برای نشان دادن شکوه و عظمت ساختمان‌ها و صاحبان بناها به کار می‌رفت. بعدها شیشه بهعنوان یکی از مصالح همگانی شیشه در ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. شیشه در معماری بعد از انقلاب صنعتی به صورت گسترده در نماها و حتی در تزیین فضای داخل ساختمان مورد استفاده قرار گرفت. از جمله موارد مورد استفاده شیشه در ساختمان میتوان به شیشه بالکن، شیشه حمام و همچنین برای نمای ساختمان‌ها از شیشه‌های یک دست اسپایدری استفاده می شود.
در این صفحه از تاریخ اختراع شیشه با موارد زیر آشنا شوید:
تاریخچه شیشه | تاریخچه پیدایش شیشه
تاریخچه شیشه از زمانی که تمدن انسان شکل گرفته است، آغاز میشود. بشر اولیه با کشف و صیقل دادن به سنگ‌ها توانستند از آنها ابزارهای مختلفی بسازند. در آغاز، چاقو و نیزه‌ها از اولین اختراعات بشر بودند. با گذشت زمان، مردم اولیه به گدازه‌های سنگی که از آتشفشان‌ها می‌آمدند توجه کردند. این گدازه‌ها بسیاری از آنها شفافیت داشتند و این خاصیت آنها جلب توجه مردم شد. معادن سیلیس به عنوان منابع اصلی برای تولید شیشه استفاده شدند. از سیلیس به عنوان ماده اولیه، شیشه ساخته شد و از آن بهره‌برداری آغاز شد. ایران، مصر و بین‌النهرین از اولین نقاطی بودند که از شیشه بهره‌برداری کردند.
بعدها در مناطقی مانند سوریه، تولید شیشه به‌صورت صنعتی آغاز شد و تحولات جدیدی در این صنعت ایجاد شد. این تحولات به‌طور گسترده‌تر در امپراتوری روم پیشرفت و رومیان توانستند تولید شیشه را به سراسر امپراتوری و سایر نقاط جهان گسترش دهند. در دوره‌های بعدی، تکنولوژی تولید شیشه بهبود یافت و این محصول در سطح جهان به مراتب شایع‌تر شد. در سده یازدهم میلادی، شهر اسکندریه در مصر به عنوان مرکز تولید شیشه مهمترین شهر شیشه سازی جهان بود.
تاریخچه اختراع شیشه | شیشه چه زمانی اختراع شد؟
اختراع شیشه به نسبت زمان گذرانده از اولین زمان‌های تمدن بشری تا کنون، نمی‌تواند به یک تاریخ دقیق مرتبط شود. از زمانی که بشر اولیه توانست با صیقل دادن سنگ‌ها و مواد معدنی، مواد شفافیت داری بسازد، به تدریج از شیشه استفاده شد. بشر اوائل از سنگ‌گدازه‌های شفاف به عنوان محافظ در برابر باد، باران و خطرهای مختلف استفاده می‌کردند. تاریخ دقیق اختراع شیشه را به دلیل عدم دسترسی به اسناد دقیق از زمان‌های بسیار دور تا کنون مشخص کردن دشوار است. به طور کلی، شیشه در تاریخ میلادی پیش از میلاد توسط اقوام ساکن در مناطقی مانند ایران و مصر تولید شد. اما تکنولوژی تولید شیشه به‌صورت صنعتی و به شکلی شبیه به شیشه مدرن در دوره‌های بعدی توسعه یافت.
شیشه به طور گسترده‌ای توسط امپراتوری روم به دیگر نقاط جهان گسترش یافت و در دوران میانه‌رومی به تولید شیشه‌های شفاف با پتره‌ها و الگوها از طریق تکنولوژی جوشاندن مذاب‌های شیشه توسط هنرمندان شیشه‌ساز تبدیل شد. بنابراین، شیشه به صورتی شبیه به شکل مدرن که امروزه می‌شناسیم، به مرور زمان در سراسر جهان پدیدار شد.
تاریخچه استفاده از شیشه در معماری به سال‌های بسیار قدیمی برمی‌گردد. از گذشته تا کنون، شیشه در معماری به عنوان یک عنصر اساسی و ضروری استفاده شده است. زیرا شیشه امکان ایجاد تعامل بین داخل و خارج فضا، انتقال نور و دید به منظره و کنترل دما و حفظ انرژی را فراهم می‌کند. تا قرون وسطی، شیشه به عنوان یک عنصر لوکس و زینتی در معماری استفاده می‌شد. در این دوره، شیشهها به صورت پنجره‌ها و گل‌آیینه‌ها در ساختمان‌ها قرار می‌گرفتند و به عنوان نمادی از ثروت و قدرت اجتماعی مورد استفاده بودند.
اما با پیشرفت تکنولوژی تولید شیشه و تکنیک‌های معماری، شیشه به عنوان یک عنصر کارآمد در معماری نوین به کار گرفته شد. در دوران معماری مدرن، شیشه به عنوان یک عنصر سازنده و مهم در ساختمانسازی درآمد. ساختمان‌های با نمای شیشه‌ای، مزایا نظیر انتقال نور طبیعی، تماشای منظره، و ایجاد ارتباط با محیط خارجی را فراهم می‌کنند.
به طور کلی، تاریخچه شیشه در معماری نشان می‌دهد که شیشه نه تنها به تجملات زیبایی در ساختمان‌ها افزوده است، بلکه به بهبود کیفیت زندگی ساکنان و کارکنان ساختمان‌ها نیز کمک می‌کند. امروزه، شیشهها با تکنولوژی‌های پیشرفته از جمله شیشه‌های دوبل و سه‌لایه به عنوان عناصر کلیدی در معماری مدرن به کار می‌روند.
- تاریخچه شیشه گری در جهان
شیشه گری را میتوان هنر شکل دادن به شیشه بیان کرد. این هنر اینگونه انجام میشود که به وسیله حرارت دادن به ماده شیشه از حالتی که موجب مایع و نیمه مایع شدن شیشه شده و با دمیدن و ابزار مخصوص، شیشه را به شکلهای زیبا و هنرمندانه در میآورند. هنر شیشهگری در جهان یکی از قدیمیترین صنایع است که مردم به آن اشتغال داشتند. کاوش‌های انجام‌شده توسط مورخان تاریخی مستند بر این موضوع است که تاریخچه شیشهگری در جهان به دوره خیلی قبل مربوط میشود. با بررسی تاریخچه شیشهگری در جهان می توان به گسترش و پیدایش هنر شیشه گری در ایران نیز پی برد.
بر اساس بررسی های انجام‌شده در سطح جهانی قدیمیترین دست سازه‌های شیشه‌ای در خاورمیانه یافت شده. در هزاره سوم قبل از میلاد نیز سومری‌ها با شیشه و صنعت آن آشنایی داشتند. بر اساس تاریخچه شیشهگری در جهان در ابتدا از شیشه بهعنوان ظروف و لوازم تزیینی که دارای نقوش و تراش‌هایی بودند استفاده می‌شده است.
- سیر تحول شیشه در زمان های مختلف
شیشه در دوره‌ها و زمان‌های مختلفی مورد استفاده بوده و درگذر زمان و تاریخ دچار سیر تحول و تغییر در ترکیبات سازنده شده که موجب شده تا از شیشه به عناوین مختلف و متفاوتی مورد استفاده قرار بگیرد.
- اختراع شیشه در دوره باستان
در دوره باستان در بین‌النهرین ترکیبات لعاب و شیشهگری بوده و در سومر و آشور این صنعت پیشرفت چشم‌گیری داشته است. نحوه ساخت و ترکیبات در بین‌النهرین و مصر بسیار متفاوت از یکدیگر بوده بهطوریکه بر اساس تحقیقات شیشه ساخته شده در بین‌النهرین بعد از هزار سال به مصر وارد شده است. بر اساس تحقیقات مورخان مشخص‌شده که شیشهسازی از سده سیزده قبل از میلاد نیز در شهر خوزستان موجود بوده است.
- اختراع شیشه در دوره سلوکیان
بعد از گذشت مدتی و در دوره سلوکیان صنعت شیشه را فینیقی‌ها در مدیترانه بنیان کردند. بر اساس شواهد و تحقیقات، پیدایش صنعت شیشهسازی در ایران در زمان ساسانیان و پارت‌ها رواج بیشتری داشته است. در گذشته از شیشه به عنوان ظروف و تزیینات درب و پنجره مورد استفاده قرار می دادند و در برخی از دوره‌های تاریخی از شیشه‌های رنگی بهعنوان جواهرآلات برای زنان مورد استفاده قرار گرفت. در دوره شاه‌عباس تلاش نمود که صنعت شیشهسازی را در ایران افزایش دهد و موجب پیشرفت این صنعت شد ولی شیشه گران بعدها فقط به تولید شیشه مورد نیاز خود پرداختند که موجب شد تا این صنعت رشد چندانی نداشته باشد.
- اختراع شیشه در معماری
شیشه بهعنوان یک ترکیب جدید و شفافی است که از زمان پیدایش تاکنون همواره مورد استفاده طراحان و معماران بسیاری بوده، استفاده از شیشه در دوره‌های مختلف موجب شکلگیری اندیشه و سبک نوینی در معماری هر دوره شده است.
به دلیل در دسترس نبودن شیشه برای همگان در گذشته بیشتر از شیشه برای تزیین کاخ‌ها و اقامتگاه‌های شاهزادگان مورد استفاده بوده تا شکوه و عظمت بناها و ساکنین را به نمایش بگذارند.
شیشه و استفاده آن در گذر تاریخ معماری جهان
شیشه در معماری جهان یک تکنولوژی پیشرفته و یک عنصر کلیدی برای ایجاد زیبایی، نورپردازی و کنترل محیط در ساختمان‌ها و بناها به شمار می‌آید. استفاده از شیشه در معماری با پیشرفت صنعت شیشهسازی به مرور زمان تغییر کرده و گسترش یافته است.
در دوره‌های مختلف تاریخ معماری، شیشه به عنوان یک عنصر زینتی و جلوه‌گر در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار گرفت. از دوره‌های وسطی تا رنسانس، استفاده از شیشه در نمای ساختمان‌ها اغلب به صورت شیشه‌های کوچک و زینتی انجام می‌شد.
در قرن 19، با توسعه صنعت شیشهسازی و افزایش دسترسی به شیشه، استفاده از آن به عنوان یک عنصر اصلی در ساختمان‌ها افزایش یافت. این تغییرات معماران را قادر به طراحی نماهای شیشه‌ای بزرگ‌تر کرد و امکان ایجاد ساختمان‌های با نماهای تمام شیشه را فراهم آورد.
در قرن 20، با توسعه شیشه‌های مقاومسازی شده مانند شیشه‌های سکوریت و لمینت، شیشه به عنوان یک عنصر اصلی در ساختمان‌های چند طبقه و نماهای تمام شیشه بسیار محبوب شد. این شیشهها مزایایی همچون ایجاد مناظر عالی، انتقال نور طبیعی، و کنترل حرارت و صدا را به ساختمان‌ها اضافه کرد.
در کل، تاریخچه استفاده از شیشه در معماری نشان می‌دهد که این ماده به عنوان یک عنصر اساسی و کلیدی در معماری جهانی با تکنولوژی‌های پیشرفته و قابلیت‌های متعدد از جمله نورپردازی، نما، و کنترل محیط زندگی مورد استفاده قرار گرفته است.
شیشه در معماری ایرانی
شیشه، با ورود آن به ایران در سال 1550 میلادی، نقش مهمی در معماری ایرانی بازی کرد. استفاده از شیشه به ویژه در دوره معماری ایرانی اسلامی به اوج خود رسید. در این دوره، شیشه به عنوان یک عنصر مهم برای زیباسازی و تزئین بناها و ساختمان‌ها به کار گرفته شد. بیشترین استفاده از شیشه در معماری مذهبی مشهود بود و به ویژه در گنبدهای مساجد، دروسیها و پیجوهای مذهبی به کار رفت تا به این بناها زیبایی و رونق بیشتری بخشید. در ادامه، استفاده از شیشه در ساختمان‌ها به عنوان عنصر زیبایی و نورپردازی ادامه یافت. در ساختمان‌های مسکونی و اداری نیز شیشه‌های ساده و رنگی به کار رفت و به زیبایی و نورپردازی داخلی و خارجی بناها افزود.
استفاده از شیشه در معماری ایرانی نشان از تاثیر مثبت و زیبایی‌بخش این عنصر در زیبایی و رونق بناها و ساختمان‌ها دارد و هنوز هم در معماری مدرن ایران از شیشه به عنوان یک عنصر اساسی و زیبایی‌دهنده استفاده میشود.
ویژگی فیزیکی شیشه
شیشه به دلیل نوع ساختار و عناصر سازنده آن بعد از تولید دارای برخی ویژگی‌های مهم و اصلی است. مهمترین ویژگی و خاصیت شیشه:
- شفافیت شیشه: به دلیل فرایند ایجاد کشش سطحی در شیشه موجب شکلگیری شیشه و به وجود آمدن سطح شفاف آن میشود. بهطوریکه از یک طرف شیشه طرف دیگر به وضوح قابل مشاهده است.
- شیشه توانایی شکست نور، عبور نور را دارد. در صنایع و موارد مختلف کاربرد دارد از جمله کاربرد شیشه در الکترونیک نوری (فیبر نوری) است.
- به دلیل ساختار شیشه میتوان آن را در هنگام ساخت به اشکال صاف و ساده یا پیچیده ساخت و برای افزایش مقاومت آن لایه به لایه روی آن کارهای ویژه‌ای انجام داد.
مهم ترین ویژگی فیزیکی شیشه کدام است؟
مهمترین ویژگی و خاصیت شیشه شفافیت آن است. به دلیل فرایند ایجاد کشش سطحی در شیشه موجب شکلگیری شیشه و به وجود آمدن سطح شفاف میشود. بهطوریکه ازیکطرف شیشه طرف دیگر بهوضوح قابلمشاهده است. شیشه توانای شکستن نور، عبور نور را دارد. در صنایع و موارد مختلف کاربرد دارد.
در گذر تاریخ معماری جهان از شیشه چه استفاده هایی می شده است؟
شیشه در ابتدا بیشتر بهعنوان ظروف مصرفی و همچنین لوازم تزیین در ساختمان، زیورآلات مورد استفاده قرار گرفت. بعدها با گسترش ساخت، محبوبیت استفاده از آن در ساختمان افزایش یافت. در قرن 20 و با پیشرفت صنعت شیشهسازی شیشه مقاومسازی شده (سکوریت و لمینت) کاربرد این شیشهها در صنعت ساختمانسازی افزایش مخصوصاً ساختمان و بناهای چند طبقه و نمای تمام شیشه بناها مورد استفاده قرار گرفت.
هنر شیشه گری چگونه انجام می شود؟
شیشه گری را میتوان هنر شکل دادن به شیشه بیان کرد. این هنر اینگونه انجام میشود که به وسیله حرارت دادن به ماده شیشه از حالتی که موجب مایع و نیمه مایع شدن شیشه شده و با دمیدن و ابزار مخصوص شیشه را به شکلهای زیبا و هنرمندانه در میآورند. هنر شیشهگری در جهان یکی از قدیمیترین صنایع است که مردم به آن اشتغال داشتند.
شیشه چگونه و در چه زمانی وارد معماری ایرانی شد؟
شیشه در سال 1550 میلادی همزمان با دوره تیموریان وارد ایران شد و از آن زمان به بعد مورد استفاده در ساختمان و معماری بود. ولی بیشترین رشد و توجه به شیشه در دوره معماری سبک ایرانی اسلامی بود که از شیشه بیشتر برای گنبد مساجد و اماکن مذهبی، دروسیها و پیجوهای مشبک مورد استفاده بود تا به شکوه و عظمت بناها جلوه بیشتری بدهند.
